Fobofobia: cechy, możliwe konsekwencje i metody leczenia

„Nie ma nic lepszego niż znikający strach” - napisał słynny amerykański pisarz i filozof Richard Bach. Tylko osoba, która doświadczyła „strachu przed strachem” - fobofobii - może docenić tę godność i dokładność. Strach sam w sobie, jako nawykowa reakcja na każde niebezpieczeństwo, przydatne jest uczucie, ale fobofobia to strach pod nieobecność obiektu strachu.

Fobia to intensywny, niemożliwy do wyjaśnienia strach, który pojawia się podczas postrzegania określonego obiektu. Powstający stan jest patologiczny, irracjonalny i niekontrolowany. W tym przypadku regularnie pojawia się uczucie strachu, co tłumaczy się istnieniem wielu stresorów. W przypadku fobii lęki są zwykle wyobrażone, to znaczy zależą od indywidualnych cech postrzegania sytuacji i przedmiotów przez daną osobę. Fobofobia („strach przed strachem”) to strach przed pojawieniem się obsesyjnego strachu. To zaburzenie psychiczne jest raczej ściśle powiązane z atakami paniki i innymi fobiami.

Charakterystyczną cechą tego zjawiska mentalnego jest to, że jego przejawy nie są związane z rzeczywistym przedmiotem, rodzą się w psychice chorego i zależą wyłącznie od specyfiki jego emocjonalno-asocjacyjnego postrzegania świata. Fobofobia charakteryzuje się utrwalonymi w ludzkiej pamięci intensywnymi i bolesnymi indywidualnymi odczuciami, które nie zawsze są łatwe do kontrolowania i samokontroli. Występowanie takich wrażeń jest irracjonalne, nie są one związane ze środowiskiem zewnętrznym i jego stresorami.Sprowokowany przerażeniem z powodu możliwego początku odczuwania głębokiego niepokoju, bezradności i beznadziejności, fobofobia jest zamkniętą postacią strachu.

Obsesyjny strach spowodowany myślami i odczuciami pacjenta stopniowo, w miarę rozwoju choroby, nabiera uogólnionej, wszechobejmującej jakości, która staje się dominująca w jej rozwoju. Pacjent mimowolnie zaczyna monitorować stan swojej sfery emocjonalno-psychologicznej, czekając na nowy atak. Stopniowo oczekiwanie strachu staje się trwałe i niezwykle bolesne, a próby samokontroli i opanowania sytuacji pozostają beznadziejne. W przyszłości dominuje wymuszone i bolesne monitorowanie stanu sfery emocjonalnej i psychologicznej. Proces ten prowadzi do znacznego ograniczenia możliwości pacjenta w prawie wszystkich obszarach jego działalności, a w konsekwencji do możliwej izolacji społecznej.

Życie z fobofobią przypomina słynną postać z wiersza dla dzieci A. Barto „Bull”.

Babka kołysze się

Wzdycha w podróży:

- Och, koniec się skończył,

Teraz upadnę!

Tylko osoba w tej sytuacji nie tylko „wzdycha”, realistycznie i głęboko przeżywa, boleśnie i ostrożnie spodziewając się upadku w tę ciemną otchłań strachu. Takie intensywne oczekiwania wyczerpują psychikę, wyczerpują ciało, dopóki nie pojawią się poważne choroby pochodzenia somatycznego.

Choroba jest wywoływana przez następujące czynniki zewnętrzne:

• okoliczności, w których chory raz odwiedził i doświadczył strachu;
• wydarzenia zapamiętane z książek lub filmów;
• emocje są podobne do emocji doświadczanych przez pacjentów w poprzednich atakach fobofobii;
• frazy rozmówcy przypadkowo utrwalone w pamięci i inne.

Rozwój fobofobii następuje etapami.

1. Okres lęku rozwija się od „fazy szoku”, przezwyciężając opór ciała. Somatycy przyczyniają się również do powstawania lęku - nieprawidłowego funkcjonowania nadnerczy, występują układ odpornościowy i trawienny. Często apetyt pogarsza się.
2. Etapem oporu jest mobilizacja i dostosowanie organizmu do nowych warunków. Uczucia niepokoju, agresji, pobudliwości, charakterystyczne dla pierwszego etapu, stają się nudne. Pomimo względnego spokoju, oczekiwanie złowieszczych lęków utrzymuje się i kontynuuje destrukcyjną pracę.
3. Etap wyczerpania - opór organizmu jest wyczerpany, nasilają się zaburzenia psychosomatyczne. Możliwe są długie stany depresyjne i załamania nerwowe. Potrzebujesz pomocy medycznej.

Elementami determinującymi proces początku choroby są cechy percepcji sytuacji strachu i jego wychwytywania. Z typowymi fobiami, które popadają w prowokacyjną sytuację, pacjenci łączą lęki z dowolnym konkretnym przedmiotem. W przypadku fobofobii głównym elementem jest silne, niezrozumiałe, spontaniczne (jak się wydaje pacjentowi) pop-up wewnętrzne odczucia pacjenta, występujące samodzielnie i zależne wyłącznie od jego stanu emocjonalnego.

Często można łączyć różne obawy, podczas gdy jeden z nich, na przykład strach przed obłędem, dominuje, podczas gdy inne stanowią fatalne tło obrazu choroby.W zależności od różnych okoliczności i cech serii emocjonalno-skojarzeniowych na przemian aktywowane są różne obawy. W ten sposób chory może odczuwać lęk przed następującymi aspektami:

• powtórzenie doświadczenia bolesnego poczucia przerażenia;
• doświadczanie strachu jako zagrożenia dla zdrowia, ponieważ objawy horroru mogą przypominać o objawach zawału serca lub ataku astmy; stąd rodzi się lęk przed jego życiem i wszelkie dziwne doznania cielesne stają się podejrzane;
• niektóre objawy strachu tworzą niezwykłe odczucia w głowie, zawroty głowy, uczucie utraty połączenia z rzeczywistością, zniekształcenia wizualne; po czym pacjent zaczyna się bać ze swojego powodu;
• Często dominującą rolę w tym procesie odgrywa strach przed utratą kontroli nad sobą (nad ciałem, zachowaniem, pamięcią, uwagą).

Główną przyczyną fobofobii jest wpływ negatywnych czynników pochodzenia psychogennego, które zmniejszają stopień odporności na stres i pogarszają fizjologię pacjenta. Cechy manifestacji początkowych objawów zależą od poziomu siły i sposobu ekspozycji początkowego negatywnego stresora. Jeśli początkowe zdarzenie traumatyczne było istotne dla danej osoby, z pewnością istnieje prawdopodobieństwo choroby. Przy powtarzającym się, ale słabym narażeniu na stresory, choroba będzie się rozwijać stopniowo, postępując potajemnie, aż osiągnie swój szczyt. Najbardziej podatne na tę chorobę są ludzie tacy jak:

• bardzo emocjonalny;
• o niskiej odporności na stres;
• nieśmiały i nieśmiały;
• zbyt podejrzany;
• o temperamencie cholerycznym lub melancholijnym;
• sprzeczne.

Istnieje wiele koncepcji naukowych, które wyjaśniają przyczynę zaburzeń fobicznych.

• Psychoanalityczna. Psychoanalitycy uważają, że jedną z przyczyn choroby mogą być koszty wychowania rodzinnego dzieci (nadopiekuńczość, izolacja i inne). Według nich przyczyną fobii może być tłumienie pragnień seksualnych, fantazji, wcielonych w nerwice i ataki paniki.
• Biochemiczne Zdaniem biochemików strach rozwija się z powodu zaburzeń i nieprawidłowego funkcjonowania hormonalnego i innych układów organizmu.
• Poznawcze. Koncepcja poznawczo-behawioralna głosi, że tworzenie warunków wstępnych dla choroby przyczynia się do: troski o zdrowie, konfliktu i negatywnego sposobu myślenia, izolacji społecznej, niezdrowego środowiska rodzinnego.
• Odziedziczone Dziedziczne poglądy na temat przyczyn choroby odnoszą się do prawdopodobnego wpływu genów na jej rozwój. Niektóre badania naukowe potwierdzają tę koncepcję.

Następujące czynniki mogą w różnym stopniu wpływać na możliwy rozwój fobofobii:

• urazy głowy;
• przepracowanie, brak odpowiedniego odpoczynku;
• alkoholizm, uzależnienie od narkotyków;
• nerwowe pobudzenie i konflikt;
• zatrucie;
• choroby narządów wewnętrznych.

Psychosomatyczny obraz choroby determinuje niezwykle szeroki zakres objawów (objawów) w rozwoju fobofobii. Niepokojące wspomnienia mogą być wywoływane przez zupełnie inne czynniki. Ponadto taka różnorodność objawów zależy w dużej mierze od indywidualnych cech temperamentu, charakteru, cech osobistych osoby i jej doświadczenia życiowego, których połączenie, jak wiadomo, jest wyjątkowe. Samokontrola, jako jedna z kluczowych cech charakteru danej osoby, która determinuje nie tylko zdolność kontrolowania siebie, emocji, skutecznego działania w znaczących i krytycznych okolicznościach, umożliwia uzyskanie przyzwoitego statusu społecznego. Osoba, która z reguły nie jest w stanie kontrolować siebie, staje się wyrzutkiem w jakiejkolwiek grupie społecznej. To społeczne tabu w połączeniu z psychastenicznymi i demonstracyjnymi cechami osobowości często prowadzi do powstawania fobii.

Wyczuwając daremność osobistej kontroli nad swoimi myślami i wspomnieniami, pacjenci z fobofobią próbują kontrolować świat zewnętrzny. Aby to zrobić, często tworzą złożony system rytuałów, zwykle ukryty przed innymi. W szczególności brak konkretnego obiektu strachu prowadzi do wzmocnienia tendencji do unikania. Osoba cierpiąca na fobofobię może obawiać się ataku klaustrofobii podczas podróży samochodem, latania samolotem lub obawiania się komunikacji z inną osobą.

Często pacjenci z fobofobią kojarzą osobiste obawy z niepokojem o swoje zdrowie. W takich przypadkach możliwe są akcenty objawów wegetatywnych lub zakłócenia w postrzeganiu siebie i świata. Zazwyczaj ci pacjenci skarżą się na kołatanie serca, brak powietrza, osłabienie nóg, zawroty głowy, dyskomfort w żołądku, nudności i mimowolne oddawanie moczu. Niektórzy pacjenci odnotowują uczucie utraty kontroli nad ciałem, pewną „pustkę” w głowie, zwężenie pola widzenia i zniekształcenia wzroku. Takie objawy powodują strach przed śmiercią, szaleństwem lub utratą pamięci.

Reprezentowane obrazy tragicznych konsekwencji ataków fobofobii prowadzą do przyspieszenia adrenaliny, co wpływa na funkcjonowanie układu autonomicznego - wzrost rytmu pulsu i oddechu, zmiany napięcia mięśni gładkich. Wszystko to prowadzi do wystąpienia powyższych objawów. Tak więc zjawiska mentalne prowadzą do zmian somatycznych w ciele - proroctwa pacjenta z fobofobią stają się rzeczywistością, samospełniającą się.

Wszelkie odczucia cielesne mogą wywołać atak. W przyszłości zaczynają być spowodowane nie tylko negatywnymi, ale także pozytywnymi emocjami. Im bardziej choroba się rozpoczyna, tym częstsze i intensywniejsze stają się ataki. Inne zaburzenia psychiczne są dodawane do lęku przed strachem: depresja, uogólniony lęk i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Staje się możliwe: alkoholizm, nadużywanie benzodiadepin lub środków uspokajających.

Zatem główne objawy fobofobii można przypisać:

• poczucie bezsilności wynikające z niemożności sprawowania kontroli nad swoimi myślami;
• próbuje stworzyć specjalny rytualny system ochronny i zastosować się do niego, prowadząc do izolacji;
• ataki klaustrofobii i socjofobii;
• odpowiednie objawy autonomiczne.

W swoim rozwoju fobofobia staje się patologicznym, obsesyjnym, dominującym procesem nad umysłem i obiektywną oceną rzeczywistości. Samowzmacniający się mechanizm fobofobii wywołuje znaczne pogorszenie ogólnego stanu organizmu. Ponadto może być prawdziwą podstawą do pojawienia się szeregu negatywnych uzależnień (alkoholizm, uzależnienie od narkotyków i inne), w których pacjenci starają się unikać bolesnych stanów. W wyniku uruchomienia mechanizmów ochronnych pacjenci mają upragnione pragnienie izolacji, aby przypadkowa komunikacja z kimś nie doprowadziła do kolejnego ataku.

Prawdziwe niebezpieczeństwo polega na tym, że fobofobia jest stałym testem dla całego organizmu. Przede wszystkim dotyczy to układu sercowo-naczyniowego, nerwowego, hormonalnego i trawiennego. Stan psychiczny pogarsza się w dużym stopniu i rozwijają się poważne choroby psychiczne.Uszkodzenie ciała jest znaczące, a czasem nieodwracalne. Konieczna jest pomoc medyczna. Lekarz, badając pacjenta, wybierze odpowiednią metodę korekcji i terapii.

Rozpoznanie choroby ustala się na podstawie skarg pacjentów, wyników badań i specjalnych testów. Aby zdiagnozować chorobę, można zastosować skale lęku i depresji Becka, Hamiltona i HADS, skalę Zanga (do samooceny lęku) i inne metody. Jeśli istnieje podejrzenie jakiejkolwiek patologii somatycznej, pacjent zostaje skierowany na konsultację z terapeutą i innymi specjalistami. Leczenie odbywa się zgodnie z indywidualnym planem, biorąc pod uwagę stan pacjenta, obecność lub brak innych odchyleń psychicznych i somatycznych.

Leczenie farmakologiczne odbywa się w przypadku wykrycia współistniejących zaburzeń depresyjnych, wysokiego poziomu lęku, wyczerpania psychicznego i braku jakichkolwiek zasobów dla pacjenta do prowadzenia pracy psychoterapeutycznej. Często stosuje się blokery receptorów beta-adrenergicznych, środki uspokajające benzodiazepiny, trójpierścieniowe i serotonergiczne leki przeciwdepresyjne.

Aby wyeliminować przyczyny jego rozwoju, stosuje się różne techniki psychoterapeutyczne: terapię poznawczo-behawioralną i racjonalną, psychoanalizę, hipnozę, programowanie neurolingwistyczne. Psychoterapia fobofobii skupia się głównie na wzmacnianiu zdolności adaptacyjnych organizmu w przypadku doznań traumatycznych, aby stworzyć nowy sposób reakcji pacjenta na „straszną” rzeczywistość, co objawia się następująco:

• w trakcie pracy poznawczej z chorobą jednostka jest świadoma mechanizmu rozwoju fobofobii i tego, czego dokładnie się boi, realnego lub wyimaginowanego zagrożenia;
• buduje się tak zwaną wiodącą świadomość postrzegania strachu, gotowości i zdolności do sprostania atakowi, stanowiącą wstępną podstawę dla produktywnej reakcji;
• uczenie pacjenta właściwych działań (nie biernego oczekiwania); takie działania powinny być aktywne, świadome i skoncentrowane.

Skutecznym sposobem stopniowego opanowania i kontrolowania fobii jest odczulanie. Znaczne napięcie cielesne generowane przez strach zmniejsza się dzięki specjalnej technice dobrowolnego relaksu, która pozwala opanować umysł i stan emocjonalny. Pojawienie się, rozwój fobofobii i innych fobii towarzyszących chorobie jest całkowicie niezbadanym zjawiskiem psychicznym. Ważne jest, aby zrozumieć, że stres psychiczny, irracjonalne i negatywne sposoby myślenia przyczyniają się do rozwoju lęku i strachu. Jest to wyraźna wskazówka dla pacjenta i niewątpliwe źródło skutecznego wyjścia z sytuacji i zwycięstwa nad chorobą. Rokowanie wyników leczenia zależy od nasilenia fobofobii, czasu trwania i stadium jej rozwoju, obecności innych zaburzeń psychicznych, dojrzałości i gotowości osoby do ostatecznego wyleczenia.